Vaarbewijs uit je hoofd leren?

In een eerder artikel schreef ik over de Domein Adviescommissie van Vamex, de organisatie die de examens Klein Vaarbewijs, Marifonie en Groot Motorschip afneemt. Deze commissie beraadt zich over de toekomst van het examen Klein Vaarbewijs. In de daarvoor opgestelde discussiepunten stelt de commissie dat het behalen van het examen op dit moment voor velen niet veel meer is dan examenvragen (op een oefen cd) uit het hoofd te leren. Dat zou geen goede basis zijn voor veilig varen.

Vaarwijzer is erg ontstemd over deze niet onderbouwde stelling van de Domein Adviescommissie (DAC). Ten eerste doet deze geen recht aan die vele duizenden die het examen de afgelopen jaren gehaald hebben. De meerderheid van deze examenkandidaten heeft zich uiterst serieus op het examen voorbereid. Al dan niet met behulp van het herhalen van de leerstof door vragen te oefenen met een oefen cd.

De stelling "veel mensen leren voor het examen de examenvragen uit het hoofd" klopt verder ook van geen kant.
  1. Vamex en de DAC weten immers niet hoeveel mensen de examenvragen uit het hoofd hebben geleerd. Vamex vraagt mensen die het examen hebben afgelegd in een enquete naar hoe men zich op het examen heeft voorbereid. De resultaten uit deze enquete zijn vorig jaar gepresenteerd op de jaarlijkse docentenvergadering. Een groot aantal kandidaten bereidt zich inderdaad voor met zelfstudie en gebruikt daarbij een oefen-cd. Uit deze cijfers blijkt op geen enkele wijze dat er mensen naar het examen gaan die alleen maar vragen hebben bestudeerd. Ook zijn er geen cijfers beschikbaar die de mensen die slagen kunnen koppelen aan de wijze waarop zij voor het examen hebben geleerd.

  2. De examenvragen zijn al jaren niet meer openbaar. Het is dus onmogelijk om deze uit het hoofd te leren. Alle oude examens en vragen die in omloop zijn stammen uit het jaar 2008 of eerder.

  3. Promanent is marktleider wat betreft het maken van de genoemde oefen-cd's. Sinds 1995 maken wij al oefensoftware voor het Klein Vaarbewijs. Deze wordt door de ANWB uitgegeven en sinds 2 jaar maken wij ook een vergelijkbare cd voor VBO Vaarbewijsopleidingen. Op de cd van de ANWB staan ruim 1.000 oefenvragen en op de cd van VBO staan er ongeveer 780. Er is voldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan waarmee wordt aantoond dat het voor de gemiddelde student onmogelijk is een dergelijk aantal vragen uit het hoofd te leren.

    Theorie: als men iets leert komt het in het korte termijngeheugen. Door bijvoorbeeld herhaling kan het geleerde naar het lange termijngeheugen verplaatst worden. De capaciteit van het korte termijn geheugen is beperkt. Je kan per keer dus maar kleine hoeveelheden leren.

    Ook de structuur van vragen en antwoordopties leent zich niet voor uit het hoofd leren. De kans dat een van de foute antwoorden blijft hangen is groter dan de kans dat het juiste antwoord blijft hangen. Dit zeker als een kandidaat geen verdere kennis van de leerstof heeft.
    Juist als een kandidaat wel (goede) kennis heeft van de leerstof, is de kans groot dat hij door herhaling van de leerstof via het veel oefenen met vragen, het geleerde beter kan onthouden en beter kan toepassen. Ook daar is voldoende wetenschappelijk bewijs voor en dat staat dus haaks op de stelling van de DAC.

  4. Vaarwijzer is onderdeel van Promanent. Wij kennen dus de oplagecijfers van de oefen-cd's, de oplage van de meeste studieboeken en het aantal mensen die de afgelopen jaren hun vaarbewijs haalden. De oplage van de boeken is altijd nog hoger dan het aantal verkochte cd's. Er zijn dus nog veel mensen die zonder oefen-cd examen doen. Naar schatting de helft van het aantal examenkandaten dat sinds 1996 examen deed, heeft gebruik gemaakt van een van onze training cd's.
    De stelling dat veel mensen het examen haalt door de cd uit het hoofd te leren diskwalificeert daarmee ongeveer de helft van het totale aantal mensen in Nederland dat een Klein Vaarbewijs heeft. Als een dergelijk aantal mensen dus zonder echte kennis het water op gaat zouden er aantoonbaar meer ongelukken moeten gebeuren. Dat is niet het geval.

Ik durf de stelling aan dat het dus eerder omgekeerd zal zijn. Namelijk dat door veel te oefenen met de oefen-cd er meer mensen slagen voor het examen en meer mensen een gemiddeld hoger resultaat scoren.

Het is wetenschappenlijk bewezen dat het geleerde beter blijft hangen door het geleerde veel te herhalen. Herhaling van de leerstof door het maken van (meerkeuze)vragen is een bewezen manier en wordt in bijna elke cursus of in elk leerboek toegepast.

Theorie: Informatie kan van het kortetermijngeheugen opgenomen worden in het langetermijngeheugen. Pas dan is er sprake van kennis. Herhaling is een van de voorwaarden om informatie van het kortetermijngeheugen naar het langetermijngeheugen te krijgen. Opslaan is echter één, vasthouden is een andere zaak. Daar komt onder andere de vergeetcurve van Ebbinghaus bij kijken (zie verder). Korte- en langetermijngeheugen en de relatie daartussen vormt de basis voor de meeste theoriën en wetenschappelijke bewijzen daarvoor die weer de basis vormen voor de wijze waarop wordt onderwezen.
Feit is dat het kortetermijngeheugen slechts een beperkte hoeveelheid aan informatie kan opslaan, bijvoorbeeld dus een rijtje van maximaa 8 punten.

Uit het hoofd leren noemt men ook wel reproducerend leren. Sommige kennis moet men wel uit het hoofd leren, omdat er geen onderliggende logica is om te begrijpen. Zo hebben we allemaal ooit het alfabet uit het hoofd geleerd. Maar niet in de volgorde ABC..Z, maar steeds in stappen en in logisch aangeboden pakketjes. Juist bij de meeste andere vakken geeft “uit het hoofd leren” slechte resultaten. Het geleerde blijft niet hangen en met name kennis die toegepast moet worden leent zich niet voor uit het hoofd leren.

Auteur, redactie en uitgever van een leerboek zullen er juist wel naar streven de leerstof zo te presenteren dat datgene wat de kandidaat geacht wordt te kennen ook opgenomen kan worden. Examenvragen lenen zich wat betreft structuur, presentatie en door de omvang van de vragenbank met vragen niet voor om deze letterlijk uit het hoofd te leren. Herhaling van het geleerde met behulp van vragen aan de andere kant, leent zich uitstekend voor het helpen onthouden van het geleerde.

De Duitse psycholoog Ebbinghaus ontdekte aan het einde van de 19e eeuw dat veel mensen ongeveer 80 procent van nieuw opgedane kennis binnen 24 uur zijn vergeten. Volgens Ebbinghaus is herhalen de remedie tegen het vergeten. Hij formuleerde een vuistregel voor een herhalingsschema dat ervoor zorgt dat de kennis in het langetermijngeheugen komt. De theorie van Ebbinghaus is de basis geweest voor vele (klassieke) didactische modellen. Vooral in de jaren ’50 is in het onderwijs veel nadruk gelegd op het stampen van kennis. De hedendaagse didactische theorieën leggen echter meer nadruk op het aansluiten bij reeds aanwezige kennis van een kandidaat. Het constructivisme neemt bijvoorbeeld aan dat nieuwe kennis snel in het langetermijngeheugen terechtkomt wanneer deze aansluit bij wat een kandidaat al weet. Reeds aanwezige kennis wordt geactiveerd door het stellen van vragen.

Deze opzet is terug te vinden in veel cursussen en leerboeken. Na elk een leerblok of hoofdstuk treft men een aantal vragen aan over dat deel van de leerstof. En aan het einde van de cursus of boek zijn voorbeeld toetsen opgenomen die gaan over de gehele leerstof. Op het voortgezet onderwijs was en is het gebruikelijk dat een ruime tijd voordat het landelijk examen begint de docenten alle leerstof met de leerlingen hebben doorgewerkt en zich dan eigenlijk alleen nog maar bezighouden met het laten oefenen van oude examens.

De door ons uitgegeven software met examentraining is daar ook voor bedoeld. Oefenvragen en oefeningen die horen bij delen van de leerstof en oefenexamens en oude examens over de gehele leerstof.

De praktijk is dat cursisten pas enkele dagen voor het examen beginnen met het herhalen van de stof. Op dat moment zijn ze vrijwel alles wat ze tijdens de lessen hebben geleerd weer vergeten. Door na afloop van elk leerblok vragen te oefenen komt dit deel sneller in het langetermijngeheugen. En door voor het examen dit geheugen extra te activeren door over de gehele leerstof te toetsen bereiken we dat een kandidaat beter voorbereid aan een examen begint, maar ook dat de leerstof daarna blijft hangen en toegepast wordt.
Onze primaire doelgroep zijn met name de watersporters. Zij zijn niet dagelijks op het water en voor deze groep is het goed onthouden van wat geleerd is voor de praktijk dus nog van extra belang, omdat zij niet de dagelijkse routine van de professional zullen hebben.

Met bovenstaande hoop ik meteen het belang van veelvuldig oefenen met vragen voldoende te hebben toegelicht.
Veelvuldig oefenen van vragen voor het examen Klein Vaarbewijs doet u met een van onze cd's voor examentraining. U vindt deze in de Vaarwinkel ...

8 opmerkingen:

  1. Ik heb in november 2009 vaarbewijs I en II gehaald (VBI + VBA) en heb daarvoor 2 boeken bestudeerd, daarnaast van één van deze boeken een samenvatting geschreven en deze meerdere malen opnieuw bestudeerd en aangepast. Daarnaast heb ik de complete wetteksten enkele malen doorgelezen. Dit alles in een tijdbestek van 5 weken. Ter vergelijk: de theorie van zowel auto als motor heb ik beide in één week onder de knie gekregen. De studie om het vaarbewijs te kunnen halen is véél intensiever en complexer dan die voor theorie auto of motor. Met alléén het maken van oefenvragen heb je absoluut geen garantie voor het halen van het vaarbewijs. Ik heb op het examen VBI en VBA meerdere vragen gehad die NIET in de oefenvragen voorkwamen. Bij het vaarbewijs is mij gebleken dat de stof begrijpen veel belangrijker is en een veel hogere score oplevert dan domweg oefenvragen uit het hoofd leren. Ik moet de commissie dus teleur stellen. M.vr.gr., Ron D.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Volledig eens met jouw stelling dat "het uit het hoofd leren" van wat vragen voldoende is om te slagen voor het KVB onzin is.

    Ben zelf docent KVB en wij besteden 12 avonden aan KVB 1, dat is veel, maar als Watersportvereniging steek je daar graag je tijd in.
    Overigens komt er een gehele avond een Mobiel Verkeersleider van RWS op bezoek en bezoeken we een verkeerspost van RWS.

    In de opleiding van KVB zou meer aandacht moeten komen voor "Samen Veilig Varen", het al om bekende project!

    Bijvoorbeeld bij blauw bord varen op de Gelderse IJssel en Limburgse Maas, wordt het blauwe bord door een opvarend groot schip niet altijd getoond aan een klein schip, hetgeen wel moet.
    Als het kleine schip in de afvaart dan naar de linkeroever oversteekt, dient hij goed achterom te kijken, want het blauwe bord kan tevens bedoeld zijn voor een groot schip in de afvaart dat achter het kleine schip vaart. En dan ook nog met hoge snelheid.

    Een klein schip moet er ook op bedacht zijn dat een groot schip weinig tot geen geluidssignalen meer laat horen, hetgeen verplicht is, maar niet gebeurt door toename marifoon gebruik, overigens reden te meer om voor kleine schepen marifoon-( uitluister ) plicht in te stellen, zeker op hoofdverkeers waterwegen als de Waal.

    Ben tevens voorstander van verplichting KVB op Hoofdverkeersaders.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Met plezier lees ik elke mail die U samenstelt , de informatie is vaak waar ik zelf al mee bezig was of over nadacht.
    Wat mij ergerde was dat na het examen je niet te horen kreeg wat je fout had gedaan.
    Het doen van het examen is als eerste de veiligheid aan boord voor bemanning en schip. als je niet weet wat je fout hebt gedaan heeft het allemaal weinig zin.
    Bij navraag kreeg ik te horen dat ik dan maar een brief moest sturen.
    Ook de manier van vragen vond ik hinderlijk, het gevolg was dat je op het verkeerde been kwam te staan, en ook hier, gaat het er om dat safety voorop staat.
    Maar goed examen gehaald en vaar over drie weken uit met mijn nieuwe kajuitsloep van 10 meter richting IJselmeer en Wad.
    Ben er klaar voor.
    Betreffende Uw mailberichten, ga zo door.
    Ik print ze uit en krijgen een plaats in een vaste map.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. J.R.E. Haalboom2 april 2010 om 09:11

    Ik vaar al meer dan 25 jaar met een kajuitzeilboot. Meestal alleen Loosdrecht, eens per jaar Friesland (over het IJsselmeer). Ik heb steeds vertrouwd op de kennis van vroeger (zeilschool enzo) en op die van mijn zoon (hogere zeevaartschool).
    Sinds een jaar ben ik de trotse eigenaar van een Antaris regenboog sloep. Voor veel zeilers natuurlijk helemaal niets, maar voor mij na lang sparen het einde. En weer vooral Loosdrecht/Vecht en Friesland heen en weer over het IJsselmeer.
    Ik wilde meer vertrouwen hebben in mijn ''zeemanschap'' en heb het vaarbewijs gedaan. Veel oefenen, veel lezen, veel situaties inleven en uiteindelijk het examen. Ik was er meer nerveus voor dan voor allerlei universitaire examens! De groep mensen van die dag was ook bloednerveus, niets van alleen maar vragen uit het hoofd leren. Sindsdien vaar ik bewuster, met minder risico, met meer inschatten van situaties vooraf en ik heb me afgelopen jaar groen en geel geergerd aan mensen, die met ontbloot bovenlijf (heeft er niets mee te maken maar het tekent de sfeer) bovenop een groot schip zittend van mening waren dat het hele water voor hun was. Niets uitkijken, niets wijken voor andere schepen, niets rekening houden met elkaar. Gewoon vol gas en maar doorjakkeren. En als je dan vriendelijk vroeg of hij (meestal hij, zij maakt dan de boot schoon viel me op) wellicht zijn vaarbewijs had, dan werd je in mooi idioom en meestal niet in het Fries uitgescholden.
    Ervaring met leerprocessen op de universiteit heeft me overigens ook geleerd dat het er niet veel toe doet of men de leerstof beheerst, of dat men 700-1.000 vragen uit het hoofd heeft geleerd. Als je dat lukt, nou dan beheers je de stof ook.
    Dus: iedereen zonder uitzondering en zonder lengte en snelheidsbeperkingen examen doen examen doen, verplicht stellen en het doet er niet toe hoe je de stof tot je neemt.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Momenteel ben ik bezig met het leren van het Examen Klein Vaarbewijs A. Ik heb mij laten overhalen door een buurman en ben gaandeweg zeer enthousiast geraakt. De stof eigen maken vergt een zekere discipline voor mij, aangezien ik geen affiniteit had met het varen op water. Begin mei a.s. moet ik op voor het examen. Ben zelf redelijk goed geschoold, maar moet toch flink aan de bak om hetgeen wordt gevraagd aan lesstof voldoende in mij op te nemen. Het idee 'dat doen we even' is er niet bij. Ik vind dat er juist veel aandacht is voor een juiste grondhouding, gedragingen op het water, en kennis van basisinformatie om in ieder geval een boot op het water te besturen. Dat je vantevoren geen praktijkervaring op doet, doet niets af aan de gedegen basiskennis die vereist is. Mijns inziens wordt juist door zulk soort examens voorkomen dat Jan (!) en alleman maar het water op kan met een boot. Het schept in ieder geval een drempel voor die personen, die zo'n examen helemaal niet zien zitten. Het kaf wordt van het koren gescheiden zullen we maar zeggen!

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Inderdaad, de stelling van de DAC klopt van geen kant. De huidige leertheorieen weerspreken ook die stelling. Natuurlijk zijn er wel rijtjes die geleerd moeten worden en zullen sommige zaken inderdaad in het hoofd gestampt moeten worden. Maar alle vragen uit het hoofd leren vraagt bijna een fotografisch geheugen. Ook ik en mijn gezinsleden hebben allemaal de boeken gelezen en de stof doorgesproken. En vooral dat laatste is een goede leermethode. Dan zijn de oefenvragen heel goed om te ontdekken welk stukje je nog eens opnieuw moet lezen. Daarom zijn die vragen belangrijk.

    En natuurlijk is het doel dat men in ieder geval kennis heeft van de geldende regels, net zoals dat bij een auto-examen geldt.
    Het toetsen van vaardigheden kan alleen gedaan worden op een (zeil/motor)school en dan nog is die toets erg beperkt.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ik heb pas mijn vaarbewijs II gehaald.
    Hiervoor heb een samenvatting doorgelezen, dus niet bestudeerd. Ook heb ik 36 oefenexamens gemaakt. Daarnaast heb ik van een bevriende ervaren schipper een half uurtje instructie gehad over het plannen van een koers op een kaart met alleen een geodriehoek en een passer.

    Ik had geen eerdere ervaring met varen, en dus geen eerder opgedane (praktijk) kennis.
    Ik heb het examen zonder moeite gehaald.

    Of het veel gebeurd weet ik niet, maar ik durf wel te beweren dat het mogelijk is, je vaarbewijs te halen door alleen oefenvragen uit je hoofd te leren.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. @Anoniem: de route om voor Klein Vaarbewijs II amper de stof te bestuderen wordt door mij niet aangeraden. Kennelijk had u een heel goede samenvatting. Ik hou mij daar voor aanbevolen!
    Klein Vaarbewijs II en dan met name de wat moeilijker rekenvragen blijken toch voor veel mensen lastig. Veel oefenen (onder andere met oude examens en oefenvragen) is heel belangrijk. Dat heeft u in ieder geval goed gedaan.

    BeantwoordenVerwijderen

Schrijf uw reactie. Na controle wordt deze op de website geplaatst.

Een reactie schrijven is eenvoudig:
Hou het kort een zakelijk. Geef duidelijk uw eigen mening en ervaringen. Welke informatie kunt u aan andere lezers geven die voor hen belangrijk kan zijn? Gebruik geen slechte of kwetsende woorden, geen onjuistheden en vermeld geen persoonlijke (contact)gegevens.

Stel hier geen vragen. Als u ons iets wilt vragen klik dan hier ...

Alle reacties worden eigendom van Vaarwijzer.


aanbiedingen activiteiten adn adnr Adriatische zee afval agentschap telecom ais almanak ankeren anwb app's apparatuur Atlantische oceaan automatic identification system autonoom varen avontuur baz bedieningstijden beginners belangenbehartiging belastingen Belgie bemanning beperkt groot vaarbewijs beroepsvaart besparing betonning bijzonder binnenvaart binnenvaartexamens binnenvaartnieuws binnenwater boeken boekennieuws boordboeken boot delen boot kopen boot verkopen boothuur bootverhuur boten te koop bpr brexit brugbediening buitenboordmotor buitenland caledonia cartografie catamaran cbr certificaten cevni communicatie cruises cursus cvo cwo deeleigendom denemarken dieselmotor diploma discussie doe-het-zelf drenthe Duitsland duurzaamheid ecdis economie ehbo el elektriciteit elektrisch varen enc engeland erfgoed Europa evenementen examen financieel fiscaal Frankrijk friesland gadgets geschenk getijden gevaarlijke stoffen gmdss goede doelen golfsurfing gps griekenland groningen groot motorschip groot pleziervaartbewijs groot vaarbewijs grote pleziervaart handhaving historie hiswa hydrografie ICC icp IJsselmeer ilent imray inland-ECDIS innovatie internationaal internationaal vaarbewijs internet Italie jachtbouw jachthavens jachtmakelaar jachtontwerp jeugdboeken jeugdzeilen kaartinstrumenten kaartpassen kado kajuitjachtzeilen keuring kielbootzeilen kinderen aan boord kiteboard kitesurfing klassieke schepen klein vaarbewijs klussen knrm kombuis kroatie kustnavigatie leesboeken leren lesmateriaal ligplaatsen logboek m magazines manoeuvreren marcom marifonie marifoon marine markermeer marktontwikkelingen marrekrite medisch meteorologie middellandse zee milieu moezel motorbootvaren motorboten museum natuur nautische publicaties navigatie navigator nederland nie nieuwe schepen noordzee noorwegen oceaan olympische spelen onbemand varen onderhoud ondernemerschap oosterschelde Oostzee opmerkelijk overheid passagiersvaart pilot plannen plastic soup platbodem plezierbootbelasting Polen politiek portugal problemen productnieuws promanent provincie radar recycling reddingsbrigade reddingsmiddelen regelgeving reisvoorbereiding reizen rijkswaterstaat rijnpatent rijnvaart river information system rivieren rondvaartschipper rpr RYA sabathical satnav scandinavie scheepsbouw scheepsonderhoud scheepvaart scheepvaartboeken scheepvaartnieuws schiemannen schoonmaken sectornieuws slecht weer sloepvaren sluizen snelle motorboot software spanje spiegel der zeilvaart src sre srw staande mastroute storm stremmingen stuurbrevet SUP superjachten surfing surfschool techniek tips TKN toekomst toerisme toerzeilen topsport trends tuigage Turkije tweedehands uitrusting vaaratlas vaarbelasting vaarbewijs vaardocumenten vaargebieden vaargegevens vaargids vaarinformatie vaarkaart vaaropleiding vaarpraktijk vaarregels vaarreglementen vaarroutes vaarschool vaartax vaartberichten vaartocht vaartuigregistratie vaarvakantie vaarwater vaarweg vaarwijzer vaarwinkel vamex varendoejesamen veiligheid verhuur verkeersbegeleiding vhf waddenzee wadvaren wateratlas waterkaart waterkampioen waterland waterrecreatie watersport watersportbeurzen watersportbladen watersportboeken watersportnieuws watersportopleiding watersportvakantie watersportverbond wedstrijden weer wereldomzeiling Westerschelde wetenswaardig wetgeving windsurfing winterberging winterklaarmaken winterstalling zeekaarten zeeland zeemanschap zeevaart zeevaartschool zeezeilen zeilbewijs zeilboot zeilen zeilheld zeilles zeilschepen zeilschool zeiltrim zwaar weer

Google banner

NIEUWSBRIEF

E-mail adres:

 

Blijf op de hoogte; abonneer u op de gratis nieuwsbrief

Blogarchief

Google side

Vaarwijzer weblog

Vaarwijzer™ is een website met infomatie voor watersport en scheepvaart. Informatie die u helpt om beter voorbereid het water op te gaan. In de Vaarwijzer Weblog vindt u actuele berichten en het archief van alle berichten die eerder in de Vaarwijzer Nieuwsbrief zijn verschenen.